Tự học sẽ không bao giờ hiệu quả.
Và nó không nên.. cho đến khi bạn hiểu đúng cốt lõi của nó...
Bạn sẽ có những lúc quyết định tự học cái gì đó. Học một nhạc cụ, móc len, nấu ăn, hay tới các chủ đề học thuật khác như IELTs, TOEIC. Nguồn mà bạn truy cập chắc hẳn cũng sẽ buộc chặt xung quanh Google hay Youtube – Nơi mà bạn sẽ tìm được các video hướng dẫn, chia sẻ kinh nghiệm từ những người đi trước về làm sao để TỰ HỌC một cách hiệu quả.
Mình cũng từng là người như thế. Hên sao, mình còn chứng minh được thông qua 4 video trong bức ảnh này thì mình đã coi gần hết một trong số đó.
Tự học là một từ khóa được mọi người quan tâm và để ý đến rất nhiều vì đa số lí do.
Nó một kĩ năng cần thiết ở trong xã hội hiện tại, nơi những nhu cầu về kĩ năng và hiểu biết ngày một lên cao thay đổi, trong giáo dục trường học chưa đủ cải tiến để có thể đào tạo được đủ cho học sinh.
Tự học là một phương thức lý tưởng để giáo dục bản thân với những người không muốn bỏ ra quá nhiều tiền để chi trả trách nhiệm đó cho một bên dịch vụ.
Tuy nhiên, tự học chưa bao giờ là hiệu quả. Hoặc là hầu hết. Điều này là do chúng ta vẫn luôn hiểu lầm khái niệm và nhìn nhận của chúng ta về việc tự học.
Định nghĩa về việc tự học.
Tự học (self-learning) dù chưa được định nghĩa rõ ở trang từ điển lớn chính thống, từ này thường được mọi người định nghĩa phổ biến dưới vế “việc học được tiếp diễn và hoàn thành bởi chính mình” và “không có sự hướng dẫn của giáo viên hay người hướng dẫn.”
Định nghĩa này nghe đơn giản, dễ hiểu và thẳng thắn. Tuy nhiên, bởi sự nhấn mạnh bởi vế “hoàn thành bởi chính mình” và “không có sự hướng dẫn của giáo viên,” ta thường khái quát nó theo một nhận định khác, rằng: Tự học là một quá trình học một mình.
Thế, tại sao quan niệm tự học là một quá trình học một mình lại khiến cho việc tự học trở nên không hiệu quả?
Đơn giản là vì con người chúng ta không thể học một mình.
Ta cần dựa vào người khác để phát triển
Dựa vào thuyết Zone of Proximal Development, chúng ta xác định có 3 vùng học khác nhau, bao gồm:
Too Easy zone - Thuần: Vùng học rất dễ, ta có thể tự học tất cả những thứ này mà không cần sự hướng dẫn của ai.
Too Hard zone - Liệt: Vùng học quá khó, vượt xa khỏi khả năng học của mình.
Zone of Proximal Development - Rướn: Vùng bạn có thể học được, nhưng với sự hướng dẫn của người khác
Vùng “Thuần” và “Liệt” là hai vùng không hiệu quả để học, khi cả 2 đều mang lại cho ta các giới hạn về khả năng tiếp thu kiến thức. Ở vùng “Thuần,” ta đều quen và đã thân thuộc với mọi thứ, khiến việc học trở nên chán nản và không có gì mới. Ở vùng “Liệt,” vùng học trở nên quá khó, chỉ mang lại cho ta cảm giác thất vọng và khó chịu ở bản thân khi chúng ta chưa đủ đô để hiểu được những gì mình đang học.
Vì vậy, ta có vùng “Rướn” - vùng lý tưởng nhất để học. Ở vùng này, bạn sẽ gặp một vài nút thắt, mâu thuẫn ở những gì mình học. Những gì bạn cần chính là có người đến và gỡ các nút thắt đó ra, định hình lại hướng đi của mình.
Vùng “Rướn” đặc biệt đề cao sự hỗ trợ từ những người có kinh nghiệm hơn mình, từ giáo viên, anh chị, bạn bè, cho tới người học cùng với mình.
Miễn là mình có người đứng ở trên và nhìn xuống dưới để chỉ ra những gì mình còn đang bị “bí,” ta có thể tiếp tục được quá trình học hiệu quả khi (1) Chủ đề học đủ khó để mình gặp một chút khó khăn và (2) Tạo được cảm giác thích thú và tiếp tục muốn học khi mình giải quyết được các khó khăn đó.
Vì vậy, khi quay lại với khái niệm “Tự học là một quá trình học một mình” - điều này không cho phép vùng “Rướn” được diễn ra, khiến cho bản thân mình lúc nào cũng sẽ chỉ mắc kẹt ở hai vùng “Thuần” và “Liệt.”
Công nghệ bây giờ đã cho phép chúng ta có truy cập vào vô số các tài liệu, nguồn học khác nhau, khiến việc học cái gì từ sơ cấp đến nâng cao cũng đều có thể. Tuy nhiên, điều đó vẫn không làm giảm đi độ quan trọng của việc có một người đồng hành, hay một cộng đồng học ở bên bạn.
Những người này sẽ đóng vai trò nhìn vào những gì bạn đang biết, hiểu rõ vùng “Rướn” của bạn ở đâu, và gỡ rối những khuất mắt của riêng bạn. Đây chính là điều mà những tài liệu khác khó mà làm được.
Bạn sẽ tự hỏi rằng thế AI và ChatGPT thì sao? chúng có thay thế được vai trò của một người đồng hành thật sự không?
Mình nghĩ rằng chuyện này vẫn có thể thôi. Tuy nhiên, mình lại thích cảm giác mà một người học đồng hành, hay một cộng đồng học mang lại cho quá trình học tập của mình. Nó thân thiện, gần gũi, và khiến cho mục đích học của mình trở nên ý nghĩa hơn rất nhiều.
Viết xong bài viết này, mình lại càng có niềm tin hơn tại sao có một cộng đồng học cùng lại thật sự cần thiết. Cộng đồng học không chỉ đóng vai trò chia sẻ thêm nguồn học tập, động viên nhau, mà còn là nơi cho phép sự giao tiếp và nhu cầu gọi tên vấn đề khi học, một yếu tố đã được chứng minh ở trên là rất quan trọng cho một kết quả học hiệu quả.
Vậy nên, nếu bạn còn đang chật vật với việc tự học IELTs hay TOEIC, hãy dừng đặt niềm tin quá nhiều vào những video trên Youtube, và thật sự đi tìm một người đồng hành cùng với mình điiiiii
Họ sẽ không cần ở mức số 9,10; họ sẽ không cần phải luôn kèm cặp và giúp đỡ bạn mọi lúc – bạn chỉ cần họ sẵn sàng giúp đỡ bạn và gỡ rối được cho bạn ở trong vùng học “Rướn.” Tin mình đi, việc tìm ra được một người như thế này có thể sẽ hơi khó lúc đầu vì mình ngại và chưa biết cách hỏi, nhưng hầu hết những người trong vùng học “Rướn” mình từng nhờ đến đều là những người rất nhiệt tình và sẵn sàng giúp đỡ cho mình.
Vì nhìn nhận sâu hơn, họ cũng đều từng là những người xuất phát, hay ở trong tình trạng giống mình. Và khi đã đứng ở vị thế mới, ai cũng mong muốn có thể được trở thành một người mà quá-khứ-mình sẽ cần mà thôi ;)
Cheers!
#wotn7 - Bài viết thuộc thử thách viết 30 ngày của khóa học Writing On The Net.
ê chị đang tính viết về cái này nhưng em viết rồi nên thôi đi đọc hehehehe. kudos!
Rất thích bài này của bạn :) khái niệm mà c thấy có thể bao quát được hết mọi khía cạnh của tự học trong nghiên cứu về lĩnh vực này là self-regulated learning, và trong đó có yếu tố technology, community, và nhiều thứ khác, chứ không phải tự học là studying alone hoặc học tuỳ hứng.